Theo báo cáo “Xu hướng lựa chọn công việc của Gen Z” của Anphabe, thì những mong muốn của người lao động Việt và Gen Z tương đối giống nhau.
Nếu theo tháp nhu cầu của Maslow thì đây phần lớn ở nhu cầu vật chất: Nhu cầu sinh lý và an toàn. Tôi nghĩ nguyên nhân là do xã hội chúng ta quá coi trọng vật chất trong nhiều năm qua. Mỗi ngày khi lướt mạng xã hội hay các kênh truyền thông trên Internet, sẽ thấy rất nhiều cuộc sống xa hoa với nhà lầu, biệt thự, xe sang, du lịch và ăn uống sang chảnh, chơi gofl,… Hệ quả là tri thức không được coi trọng, người giỏi ít được trọng dụng, dẫn tới nền kinh tế phát triển chậm, người lao động thu nhập lại càng không ổn định.
Có lẽ dịch bệnh và sự thay đổi của kinh tế xã hội nên nhu cầu “Cân bằng công việc & cuộc sống cá nhân” ngày càng được Gen Z coi trọng, đó là xu thế chung của người đi làm. Chủ đề này rồi cũng sẽ được bàn luận nhiều trong thời gian tới. Tuy nhiên cá nhân tôi nghĩ nhu cầu này thực ra những năm trước dịch còn cần thiết hơn bởi sự nhộn nhịp của nền kinh tế và bận rộn của các doanh nghiệp.
Giờ hãy nhìn vào các ngành nghề và công việc ưu tiên của Gen Z: Ẩm thực & Nghỉ dưỡng, Dịch vụ tài chính, Bán lẻ/ Bán sỉ/ Thương mại, Bán hàng/ Phát triển thị trường, Kế toán/ Tài chính/ Đầu tư, Dịch vụ/ Chăm sóc khách hàng… Những ngành hay công việc này sẽ khó mà mang lại những mục tiêu như thứ tự những lựa chọn được ưu tiên.
Có vẻ xu thế của Gen Z đang là mong muốn một công việc thu nhập khá và ổn định, có nhiều thời gian cho cuộc sống. Điều này có lẽ là thách thức lớn với các bạn trẻ bởi sẽ ít cơ hội “việc nhẹ lương cao” cho những người mới gia nhập thị trường lao động. Phải chăng các bạn trẻ đang bị “lạc lối”?
Tuy nhiên đây cũng là cơ hội cho những bạn trẻ ham học hỏi, dám dấn thân và chấp nhận thách thức, muốn có nhiều trải nghiệm. Bởi có lẽ sau một thời gian nữa các bạn sẽ thấy thành quả là sự vượt trội so với những bạn bè cùng trang lứa. Về phía các doanh nghiệp, nhìn lâu dài có lẽ đây sẽ là lúc để thay đổi quan điểm từ “giữ chân nhân sự” bằng các động lực mang tính vật chất sang việc “gắn kết nhân sự” bằng việc phát triển và mang lại cho người lao động nhiều giá trị hơn.
Suy cho cùng các “mục tiêu vật chất” chỉ mang tính ngắn hạn. Gen Z nói riêng và người lao động Việt Nam nói chung cần hướng đến sự thay đổi tư duy, phát triển các năng lực làm việc để chủ động ứng phó với môi trường xung quanh thay đổi rất nhanh. Khi đó các mục tiêu này sẽ trở nên bền vững.
HRNguyen
